خانواده ماهیان گوارامی

خانواده گوارامیها

 

گوارامیها دارای انواع زیادی هستند. آنهایی که در ایران تاکنون تکثیر و پرورش یافته اند، شامل: گوارامی آبی، کاذبی، زرد و گوارامی عسلی، گوارامی بوسنده، گوارامی پرل، فایتر یا سیامی جنگجو، گوارامی دارف کوتوله و گوارامی بهشتی هستند.

که اغلب این ماهیها به ماهیهای ضعیفتر و کوچکتر از خود آزار می رسانند. بنابراین باید همیشه گوارامیها را رقم بندی کرد و گوارامیهایی که با ماهیهای داخل آکواریوم یک اندازه باشند قرار داد.

نگهداری از گوارامیها کار آسان و ساده ایی است چون مقاومتشان نسبت به بقیه ماهیهای آکوریومی بیشتر است.

چنانچه گرسنه بمانند خیلی زود هم جنس خواری می کنند و اگر بتوانند حتی بقیه ماهیها را طعمه خود می کنند و آنها را بعنوان غذا می خورند.

گوارامیها خیلی زیاد تغییر رنگ می دهند، در مواقع ترس و آمیزش رنگ آنها پررنگ می شود و با هر تغییراتی در داخل آکواریوم رنگ آنها عوض می شود. برای تکثیر گوارامیها باید از ماهیهای بالغ که معمولا بین 6 تا 8 ماهگی بالغ می شوند انتخاب کرد.

باید از بهترین آنهایی که سرحالتر، شادابتر و خوب رشد کرده اند و نسبت به بقیه بزرگترند و در واقع از شاه تخمها یا شاه ماهیها هستند انتخاب و مورد استفاده تکثیر قرار گیرند.

 

روش تکثیر و پرورش انواع گوارامیها

 

تمام گوارامیها برای تکثیر و پرورش شرایط یکسان و مساوی دارند.

چنانچه شما بتوانید یک نوع آن را با موفقیت تکثیر و پرورش دهید از بقیه گونه های دیگر گوارامیها براحتی خواهید توانست تخمگیری بعمل آورید و براحتی آنها را پرورش دهید.

در ابتدا بایستی گوارامیهای ماده و نر قبل از تخمگیری 15 روز بطور جداگانه نگهداری شوند تا علاوه بر علاقه و میل بیشتر تعداد تخم زیادتری را در موقع تخمریزی رها سازند.

ترتیب و رعایت انجام کارهای لازم برای تکثیر گوارامیها دارای اهمیت زیادی است. چنانچه به موقع آن کارها انجام نگیرد نتیجه تکثیر خراب خواهد شد.

باید همزمان با آماده ساختن ماهیهای مولد برای انجام تخمریزی پیش بینی لازم را برای تهیه غذای لاروهای گوارامیها صورت بگیرد و از قبل اقدامات لازم را انجام داد و برای آنها غذا تهیه کرد.

لاروهای گوارامی در ابتدا خیلی ریز هستند و غذای خیلی ریزتری احتیاج دارند. معمولا نوزادان میگو را تا یکهفته بعد از شنای آزاد نمی توانند صید کنند و بخورند زیرا برایشان بزرگ است و اگر بی غذا بمانند تمام آنها تلف خواهند شد.

بنابراین باید موجودات زنده خیلی ریزتری را مانند انفوزئرها و فیتوپلانکتنها را تولید کرد. تا لاروهای گوارامی بعد از آنکه کیسه زرده زیر شکمشان را جذب کردند و دارای شنا آزاد شدند، بتوانند آنها را بعنوان اولین غذا استفاده نمایند.

 

طرز تهیه آنفوزئرها و فیتوپلانکتنها:

ابتدا ظرفی را آب کنید و در مکانی قرار دهید که نور مستقیم آفتاب به آن بتابد. برای تولید فیتوپلانکتنها و تک سلولیهای گیاهی مقداری برگ کاهو را داخل ظرف قرار دهید. برای تولید انفوزئرها بهتر است مقداری کاه گندم را داخل ظرف قرار دهید. بعد از گذشت یکهفته داخل آب موجودات ره بینی و خیلی ریزی تولید شده اند که غذای لاروهای گوارامی در مرحله اولیه زندگی شان خواهد بود.

 

طرز تکثیر و پرورش گوارامیها

ابتدا آکواریومی که ارتفاع آب آن 15 سانتیمتر باشد را با آب که دارای سختی 6 تا 8 درجه DH و دمای مناسب 27 درجه سلسیوس باشد، مهیا و آماده می سازیم.

برای جلوگیری از مزاحمتهای احتمالی دور آکواریوم پوشیده می شود که از بیرون برایشان مزاحمت ایجاد نشود و داخل آکواریوم شن یا ماسه و شعله اکسیژن قرار داده نمی شود. گوارامیها قادرند از سطح آب اکسیژن بگیرند و باید در محیطی آرام و ساکت و بدور از مزاحمتهای دیگران و بدون تلاتم آب تخمریزی کنند.

چند شاخه گیاه طبیعی یا مصنوعی در روی سطح آب قرار دهید.

از آنجائیکه گوارامیهای نر خیلی زیاد علاقه به تخمها و نوزادان دارند با شتاب و عجله می خواهند صاحب نوزاد شوند و این عجله و شتاب در مواقعی که ماهی ماده آمادگی نداشته باشد اختلاف بوجود می آید و ماهی نر شروع به زدن و کندن دم و باله های ماهی ماده می کند. اگر ماهی ماده همچنان بی میل و بی رغبت به تخمریزی باشد، آنچنان ضربات شدیدی را خواهد خورد که گاهی منجر به تلف شدن ماهی ماده خواهد شد.

وجود چند شاخه گیاه طبیعی و مصنوعی پناهگاهی برای ماهی ماده خواهد بود که بتواند رد لابلای آنها پنهان و مخفی شود. و بتدریج ماهی ماده آماده خواهد شد و با گذشت چند ساعت اعلام آمادگی برای تخمریزی خواهد کرد. و بدون ناراحتی و درگیری و با بدن سالم و شاداب به کنار ماهی نر خواهد آمد و با راهنمایی ماهی نر به قسمت لانه هوایی هدایت می شود. و در آنجا آرام باقی می ماند و در چندین مرحله با ماهی نر تخمریزی می کنند.

بنابراین نحوه تخمریزی و مراحل انجام کارها بترتیب اهمیت بشرح زیر است.

1- آکواریوم محل تخمریزی باید دارای آبی با سختی بین 6 تا 8 درجه DH و دمای 27 درجه سلسیوس باشد. ارتفاع آب حداکثر 15 سانتیمتر و دور آکواریوم پوشیده شود.

اکسیژن داخل آکواریوم قرار نمی گیرد چون باعث تلاتم آب خواهد شد و گوارامیها محیط آرام و ساکت را دوست دارند. هیچگونه شن و یا ماسه در کف قرار ندهید و هرگز برای آنها مزاحمت ایجاد نکنید. چند شاخه گیاه داخل آکواریوم قرار دهید تا علاوه بر اینکه محیط طبیعی برای ماهیها ایجاد می شود، ماهی ماده بتواند در لابلای آن در مواقع ضروری پنهان شود. با ایجاد چنین محیطی حالا می توانید ماهی نر را بداخل آکواریوم بگذارید.

ماهی نر شروع به ساختن لانه هوایی می کند و با بزاق دهانش از سطح آب هوا می گیرد و بصورت حبابهای بلوری شفاف در سطح آب بصورت لانه هوایی به خانه سازی می پردازد. بیشتر دوست دارد در بین گیاهان باشد. اگر گیاهان برگ دار پهن استفاده شود، در زیر برگ گیاه لانه هوایی ایجاد می کند. و سر پناه مناسبی برایش خواهد بود. و مکان مناسبی برای تخمها و لاروها در چند روز اول است.

2- بعد از گذشت 24 ساعت حالا نوبت به معرفی ماهی ماده خواهد بود. به آرامی ماهی ماده را داخل آکواریوم قرار دهید. دقت کنید، کوچکترین ضربه ای به بدن ماهی ماده باعث صدمه جدی و یا اینکه احتمالا از شدت درد و ضربه وارده به بدنش تخمریزی را به تأخیر می اندازد که در این فاصله چون حوصله ماهی نر کم است امکان ضربه زدن شدید به ماهی ماده زیادتر می شود و ممکن است ماهی ماده تلف شود. بنابراین با حوصله و بآرامی ماهی ماده را در کنار ماهی نر قرار دهید. با اضافه شدن ماهی ماده به آکواریوم، حرکات زیبا و دیدنی ماهی نر شروع خواهد شد. بطوریکه رقصهای زیبا و با ایجاد حرکاتی موزون که بهمراه این حالت، آبششها را باد می کند و ژست مخصوصی می گیرد و با گاردهای زیبا به دور و اطراف ماهی ماده  می چرخد و همراه رقص، ماهی ماده را به آغوش می گیرد و به زیر لانه هوایی که ساخته است می برد و خیلی زود خانه اش را تکمیل تر و بزرگتر می کند. سپس ماهی ماده را دعوت به تخمریزی در محل لانه هوایی می کند. اگر ماهی ماده آماده باشد در همان ساعات نخست اعلام خواهد کرد و برای تخمریزی به زیر لانه هوایی می رود و خیلی آرام می ایستد و تخمریزی شروع می شود. و چندین ساعت تخمریزی طول می کشد و در هر نوبت تخمها در داخل لانه هوایی چیده می شود چنانچه ماهی ماده به هر دلیلی آماده نباشد و از کنار ماهی نر فرار کند و به طرف دیگری برود. این عمل باعث عصبانیت ماهی نر خواهد شد. ماهی نر دوباره دنبال او می رود و از او دعوت بعمل می آورد و چنانچه با بی میلی و فرار ماهی ماده روبرو شود. شروع به زدن ماهی ماده می کند. ماهی ماده که احساس خطر می کند سعی در مخفی و پنهان شدن دارد. در این مرحله وجود گیاهان بکمک او خواهند بود و او در لابلای آنها دور از ماهی نر ساعتی را پنهان می شود. این تعقیب و گریزها و ضربه زدنها ساعتها ادامه خواهد داشت. و در مواقع عصبانیت ماهی نر در هر دفعه با حمله تکه ایی از باله یا دم و یا از بدن ماهی ماده را کنده و با بی رحمی تمام با او رفتار می کند. اگر ماهی ماده نتواند بخوبی خود را مخفی کند، خیلی زود بد شکل و بد قیافه و بی حال و پژمرده و نیمه جان می شود و چنانچه اوضاع بهمین صورت پیش برود تلف خواهد شد. بنابراین باید مراقب باشید قبل از آنکه ماهی ماده به این وضع دچار شود، چندین شاخه گیاه حتما در آکواریوم قرار دهید. و در صورتیکه تشخیص دادید ماهی ماده آمادگی تخمریزی ندارد او را سریعا از آنجا خارج کنید.

چنانچه ماهی ماده اعلام آمادگی نماید در نهایت حداکثر بین 24 الی 48 ساعت جفت تخمریزی خواهند کرد و پس از پایان تخمریزی ماهی ماده را به آکواریومی که از قبل آماده کرده اید و دارای آب سالم و تمیز و آماده دارد منتقل کنید و مقداری داروی متیلن آبی به آب اضافه کنید تا زخمهای ماهی ماده عفونی نشوند و سپس ماهی ماده را با غذاهای زنده برای مرحله بعدی که باید 15 روز آینده باشد آماده نمائید. خیلی زود قسمتهای کند شده بدن ماهی ماده ترمیم خواهد شد و بحالت اول بر می گردد و بنابراین همه نگرانیها پایان خواهد یافت. مسئولیت و مراقبت از تخمها بعهده ماهی نر خواهد بود.

بنابراین ماهی نر در آکواریوم باقی می ماند و شما می توانید تخمها را در داخل لانه هوایی مشاهده نمائید که بصورت دانه های ریز و مانند شکر سفید رنگ است.

ماهی نر از تخمها مراقبت می کند و گاهی که در اثر ترکیدن حبابهای هوایی بعضی از تخمها به پایین می افتند سریعا ماهی نر با دهان برداشته و آنها را مجددا به داخل لانه هوایی بر می گرداند. ماهی نر مرتب این عمل را تکرار می کند و بخوبی تخمها را تمیز می کند و برایشان حبابهای جدید می سازد و از آنها بخوبی مراقبت بعمل می آورد. تا اینکه تخمها بعد از 36 ساعت باز خواهند شد. همچنان نر فعالیت می کند و تمام لاروهای تازه بدنیا آمده را تمیز می کند و دوباره به حبابهای هوایی بداخل لانه بر می گرداند. از زمانیکه تخمها تبدیل به لارو می شوند. حداکثر تا سه روز ماهی نر در کنار لاروها باقی می ماند بعد از آن بهتر است ماهی نر را برداشته و لاروها را به تنهایی نگهداری کنید. در این سه روز که ماهی نر از آنها مراقبت می کند هیچگونه غذایی احتیاج ندارند و از کیسه زرده ایی که در زیر شکمشان دارند تغذیه می کنند. از این مرحله به بعد چون لاروها قد می کشند و قادرند بخوبی شنا کنند و به تمام نقاط دیگر آکواریوم می روند و از فرمان پدر اطاعت نمی کنند و در نهایت ماهی پدر عصبانی می شود و آنهایی که از لانه دور می شوند با عصبانیت می خورد، پس برای محافظت از بچه ها بهتر است ماهی نر را در روز چهارم بردارید.

از روز سوم معمولا لاروها قادرند شنای آزاد داشته باشند و می توانند موجودات ریز زنده را صید کنند و بخورند. بهترین این موجودات ریز زنده در این مرحله برای لاروها می تواند آمفوزئرها و فیتوپلانکتنها باشد. که برای این منظور همانطوریکه قبلا گفته شد بایستی از یکهفته قبل برایشان تدارک دیده و پرورش داده باشید.

حالا باید از ظرفی که در آن کشت و پرورش آمفوزئر و فیتوپلانکتن داده اید یک لیوان از آن آب را بردارید و در تمام سطح آکواریوم لاروها بآرامی پخش کنید. تا لاروهای گوارامی خیلی زود بتوانند در تمام نقاط آکواریوم براحتی آن موجودات زنده ریز را که همراه آن آب به آکواریومشان وارد شده است بخوبی صید کنند و آنها را بعنوان غذا بخورند. روزانه چهار نوبت باید بدین ترتیب به آنها غذا بدهید و معمولا تا پنج روز غذای آنها بدین روال خواهد بود. رنگ آب آنها سبز خواهد شد که مناسبترین آب برای رشد لاروهای گوارامی همان آب سبز است.

بعد از گذشت پنج روز لاروها کمی بزرگتر شده اند و حالا قادر خواهند بود که از نوزادان میگوی نمکی که تازه از تخم باز شده اند و ریز هستند تغذیه بعمل آورند. (دقت کنید نباید از نوزادان میگو که در 24 ساعت یا بیشتر از تخم در آمده اند استفاده کنید زیرا نوزادان میگو بصورت میکرونی رشد می کنند که البته اندازه رشد آنها را با چشم نمی توانید مقایسه کنید. و در این مرحله لاروها قادر به خوردن آنها هستند.) نوزادان میگو در مدت 24 ساعت بعد از باز شدن رشد می کنند و قد می کشند که بزرگ بودن آنها باعث خواهد شد لاروهای گوارامی قادر بخوردن آنها نباشند ولی نوزادان میگوی تازه از تخم درآمده ریز هستند و لاروهای گوارامی زرد می زند و کاملا شکم لاروها توپ و برآمده می شود و شما می توانید تشخیص دهید که آیا آنها غذا خورده اند یا خیر؟ چنانچه مشاهده نمودید که شکم لاروها خالی است باید مجددا به آنها آمفوزئر و فیتوپلانکتن بدهید و در روزهای بعد مجددا نوزادان میگو را امتحان کنید. چنانچه تعداد لاروهای گوارامی زیاد هستند، بهتر است آنها را به محیط بزرگتری که از قبل مهیا و آماده ساخته اید انتقال دهید و در آنجا با رعایت تمام اصول صحیح و با حفظ و کنترل زنجیره های مراقبتهای ویژه پرورش دهید.

دیده شده است که یک جفت گوارامی حدود دو هزار عدد تخم گذاشته است و تمام آنها تبدیل به لارو شده اند ولی بدلیل عدم رعایت اصول مربوط به تغذیه و در واقع گرسنگی تمام آنها تلف شده اند. اهمیت پرورش آمفوزئرها و فیتوپلانکتنهای گیاهی و استفاده در تغذیه در مراحل اولیه زندگی لاروها آنقدر مهم است که نتیجه تکثیر را بطور کلی عوض می کند و سپس بعد از گذشت پنج روز لاروها چون قد می کشند و بزرگتر می شوند قادرند بخوبی از نوزادان میگو تازه بدنیا آمده بخوبی تغذیه کنند و با سرعت رشد خواهند کرد. مشکل نگهداری لاروها اساسا تا 15 روز اول زندگیشان است. مسئله مهم دیگر گوارامیها اختلاف اندازه آنها است. که خیلی زود ریز و درشت خواهند شد یعنی تمام لاروها به یک اندازه رشد نخواهند کرد بعضی ها که بهتر غذا خورده اند سریعتر رشد می کنند و بزرگتر می شود و بهمین ترتیب بین اندازه آنها اختلاف زیادی به چشم می خورد. و این خطری است که چنانچه گرسنگی ببینند. بزرگترها به کوچکترها حمله می کنند و آنها را طعمه قرار می دهند و در بین آنها عادت همجنس خواری پیش خواهد آمد که روزانه تعداد زیادی از آنها توسط هم نوعانشان از بین خواهند رفت و روز به روز تعداد آنها کمتر خواهد شد. که چاره کار تغذیه مناسب است و باید در هر 15 روز یکبار آنها را رقم بندی کرد. یعنی بزرگترها را جدا و با همدیگر نگهداری کنیم و کوچکترها را هم با همدیگر نگهداری کنیم و تمام اصول و برنامه غذایی آنها را بدقت انجام دهیم و طبق و یک برنامه مرتب و منظم هر 15 روز یکبار آنها را رقم بندی کنیم. برای این منظور می توانید از تورهایی که چشمه های متفاوت دارند به اندازه مورد نیاز درست کنید و ماهیها را داخل آن تورها قرار دهید آنهایی که کوچکترند از چشمه های تور بخوبی عبور می کنند و بزرگترها در داخل تور باقی می مانند و با زحمت کمتری آنها رقم بندی خواهند شد. چنانچه این اقدامات را انجام دهید تعداد زیادی از لاروها به ثمر خواهند رسید. باید توجه داشته باشید! بهترین راندمان و درصد موفقیت زمانی است که از ابتدای تخمریزی تا عرضه به بازار فقط 3% درصد خطا داشته باشید (یعنی از هر 100 عدد لارو فقط 3 عدد آن از مرحله تخمریزی تا فروش تلفات بدهید) چنانچه بیشتر از 3% خطا دارید و تلفات می دهید باید برگردید و بدقت از اول تا آخر تمام برنامه کارتان را مرور کنید و نواقص آنرا برطرف سازید. و در هر قسمت که اشکال دارید باید سریعا برای رفع آن اقدام نمائید تا از تلفات بیشتر لاروها جلوگیری بعمل آید.

 

طرز تشخیص جنسیت گوارامیها:

 

ماهی نر:

1- دارای باله پشتی بلندتر که نوک آن تیز است.

2- دارای باله زیر شکمی بلندتر که نوک آن تیز است.

3- دارای بدن دراز، کشیده و لاغرتری نسبت به ماده است.

ماهی ماده:

1- باله پشتی کوتاه تر و نوک آن گرد است.

2- باله زیر شکمی کوتاه تر و نوک آن گرد است.

3- دارای بدن گرد، چاق و از عرض پهنتر است.